အတိတ္နိမိတ္
ဆရာေတာ္ ေရစႀကိဳအရွင္ဧသိက ၏ ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ စာအုပ္မွ ထုတ္ႏႈတ္ထားၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။ ဤစာ အုပ္သည္ မိရိုးဖလာ ဗုဒၶဘာသာၿပင္ပ အယူအဆမ်ားကို ေတာ္လွန္ထားေသာ စာအုပ္တစ္အုပ္ၿဖစ္ပါသည္။ ဗုဒၶဘာသာ ၀င္တိုင္းဖတ္ရွဳ႕သင့္ေသာ စာအုပ္ၿဖစ္ပါသည္။
***********************************************************************
အတိတ္နိမိတ္ဆိုေသာ စကားကို ၿမန္မာတို႕က ေရာေထြးေခၚဆိုေနၾက၏။ အတိတ္နိမိတ္ ေ၀ါ ဟာရတို႕ကို ၿမန္မာ အဘိဓာန္က်မ္းမ်ား၌ ဤသို႕ ဖြင့္ၿပထား၏။
အတိတ္ကို “ေနာင္လာမည့္ကာလတြင္ ၿဖစ္ပ်က္မည့္အေၾကာင္းကို သိေစႏိုင္ေသာ နိမိတ္၊ ေနာင္အခါတြင္ ၿဖစ္ပ်က္မည့္အၿခင္းအရာ၏ ေရွ႕ေၿပးၿဖစ္ရပ္ လကၡဏာ စသည္“ ဟုဖြင့္ၿပပါသည္။
နိမိတ္ကို “ေကာင္းမည္ဆိုးမည္၊ ၿဖစ္မည္၊ပ်က္မည္၊ စသည္တို႕ကို ႀကိဳတင္ သိေစႏိုင္ေသာ အမွတ္လကၡဏာ“ ဟုဖြင့္ၿပပါသည္။
ဤဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ေလ့လာပါက သေဘာသြားခ်င္း တူညီေနသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ အမွန္မူ အတိတ္ႏွင့္ နိမိတ္သည္ ၿခားနားမႈ႕ ရွိရပါမည္။ ၿခားနား၍သာ ခြဲၿခား အသံုးၿပဳခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါမည္။ စာေရးသူ၏ သေဘာထားၿဖင့္ ေၿပာရလွ်င္ အတိတ္ဆိုသည္မွာ ယုတိၱမဲ့ အယူအဆၿဖစ္ပါသည္။ နိမိတ္မွာမူ ယုတိၱရွိ၊ ယုတိၱမဲ့ႏွစ္မ်ိဳးကို အေၿခခံေနပါသည္။
ရွင္းပါဦးမည္။ အိပ္မက္တိတၳံဳေခၚေသာ က်မ္းစာမ်ားကို ေတြ႕ဖူး၊ၾကားဖူး ၾကေပလိမ့္မည္။ ဤသို႕ၿမင္မက္လွ်င္ ဤသို႕ၿဖစ္မည္ စသည္ၿဖင့္ ေဟာစာတမ္း အမ်ိဳးမ်ိးၿပဳလုပ္ထားသည္။ အိပ္မက္သည္ လူတိုင္းလိုလိုၿမင္မက္ေနၾကသည္။ အိပ္မက္ေကာင္းလည္းမက္သည္။ အိပ္မက္ဆိုးလည္းမက္သည္။ အိပ္မက္ေကာင္းလွ်င္ အတိတ္ေကာင္းသည္။ အိပ္မက္မေကာင္းလွ်င္ အတိတ္မေကာင္း၊ အတိတ္ေကာင္း မေကာင္းကိုၾကည့္၍ အက်ိဳးေပးေကာင္းမေကာင္းကို ေဟာဆိုၾကသည္။ ဤသို႕ေသာ အတိတ္ေဟာမ်ားမွာ ယုတၱိမဲ့ ေဟာဆိုခ်က္မ်ားသာၿဖစ္သည္။ အိပ္မက္၏ အက်ိဳးကို ေဟာၿပ၍လည္း မွန္ကန္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေခ်။
ၿမန္မာရာဇ၀င္က်မ္းမ်ားတြင္ အိပ္မက္ အက်ိဳးေပး ဇာတ္လမ္းမ်ားကို ေတြ႕ရွိေနရ၏။ ဤသည္မွာ ေရွးေခတ္ယံုၾကည္မႈ႕ အရ အစြဲအလမ္းကို အေၿခခံေသာ မွတ္တမ္းမ်ားသာ ၿဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ဤတြင္ ေကာသလအိပ္မက္ ၁၆-ခ်က္ကို ကိုးကား၍ အၿငင္းမပြားေစလိုပါ။ ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ လူတို႕၏ သဘာ၀ ၿဖစ္စဥ္ကို ေကာသလအိပ္မက္ အၿမင္ႏွင့္ ယွဥ္စပ္၍ ေဟာၾကားထားခဲ့ၿခင္း ၿဖစ္ေလသည္။
ၿမန္မာရာဇ၀င္ကို ဖတ္လွ်င္ ၿမန္မာမင္းမ်ား ကံကုန္တိုင္း အတိတ္မ်ားကို ၿပန္ေၿပာင္းေလ့လာ၍ ေရးသြင္းခဲ့ၿခင္း ၿဖစ္ႏိုင္ေလသည္။ အခ်ိဳ႕မွာလည္း ရာဇ၀င္ ဆရာတို႕၏ ဖန္တီးမႈ႕မ်ား ၿဖစ္ႏိုင္ေပသည္။
အေနာ္ရထာမင္း အနိစၥေရာက္လိုေသာ္ နန္းေတာ္ဥကင္၌ ပ်ားစြဲ၏ စသည္ၿဖင့္ ရာဇ ၀င္ဆရာတို႕က ဆို၏။ ပ်ားစြဲေသာ အေသးအဖြဲကစၥကေလးကို မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ေသာ ရာဇ၀င္ဆရာတို႕သည္ အလြန္အေရးႀကီးေသာ အေနာ္ရထာမင္း၏ အေလာင္း ဘယ္ေရာက္ သြားသည္ဟု ရာဇ ၀င္ ဆရာတို႕ တိက်စြာ မေရးတတ္ခဲ့ေခ်။
နိမိတ္မွာမူ ယုတိၱရွိ၍ မွန္သည္လည္းရွိ၏။ ယုတိၱမဲ့ေသာ နိမိတ္လည္း ရွိသည္။ ဘုရားအေလာင္းသည္ သူအို၊ သူနာ၊ သူေသ၊ ရဟန္းဟူေသာ နိမိတ္ ၄-ပါးကို ၿမင္ခဲ့သည္။ ဤနိမိတ္မ်ားေၾကာင့္ သံေ၀ဂရ၍ ေတာထြက္ခဲ့သည္။ ဘုရားၿဖစ္ခဲ့သည္။ ဤနိမိတ္သည္ ယုတိၱရွိ“။ အက်ိဳးဆက္ အမွန္ကို ေပၚေပါက္ေစ၏။ ယခုႏွစ္မိုးေကာင္း၍ သီးႏွံမ်ားရၾကသည္။ မိုးရြာၿခင္းသည္ သီးႏွံထြက္မည့္ နိမိတ္ေကာင္းၿဖစ္သည္။ ကေလးတစ္ေယာက္သည္ ဥာဏ္ေကာင္း၏၊ ၀ိရိယေကာင္း၏။ ထိုကေလးသည္ စာေတာ္လိမ့္မည္ဟု နိမိတ္ဖတ္ၿခင္းသည္ ယုတိၱရွိသည္။ မွန္ကန္ႏိုင္သည္။ သဘာ၀က်ေသာ နိမိတ္လကၡဏာမ်ား ၿဖစ္ေပသည္။
ထို႕ၿပင္သဘာ၀မက်။ ယုတိၱမရွိေသာ နိမိတ္ေဟာမ်ားလည္း မ်ားစြာရွိသည္။ ပံုစံအားၿဖင့္ ငလ်င္လႈပ္နိမိတ္ ေဟာမ်ိဳးၿဖစ္သည္။ တနဂၤေႏြေန႕ ငလ်င္လႈပ္လွ်င္ ဘာၿဖစ္မည္ စသည္ၿဖင့္ ေဟာကိန္းလကၤာ ကဗ်ာအတိုအစမ်ားကို ၿပဳလုပ္ထားၾက၏။ ဤေဟာကိန္းမ်ားမွာ တစ္ခါတစ္ရံမွ ငလ်င္လႈပ္ေသာ ႏိုင္ငံသားတို႕ ၿပဳလုပ္ထားသည့့္ ေဟာကိန္းမ်ားၿဖစ္သည္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကဲ့သို႕ အၿမဲတမ္း ငလ်င္လႈပ္ေနေသာ ႏိုင္ငံအတြက္မူ ဘာမွ်အသံုးမ၀င္ေတာ့ေခ်။
အတိတ္နိမိတ္ေဟာ စာတမ္းမ်ားတြင္ တိမ္နိမိတ္၊ ၾကယ္တံခြန္နိမိတ္၊ ငွက္ၿမည္သံနိမိတ္၊ ၾကြက္ခဲနိမိတ္၊ ေတာင္ပို႕ေပါက္နိမိတ္၊ ပ်ားစြဲနိမိတ္၊ ငွက္နားနိမိတ္၊ ေနအိမ္ဖြဲ႕နိမိတ္၊ လအိမ္ဖြဲ႕နိမိတ္ စသည္ၿဖင့္ အမ်ားအၿပား ရွိေပသည္။
ဤအတိတ္စြဲ နိမိတ္စြဲ အယူအဆမ်ားသည္လည္း လူသားတို႕၏ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လြတ္လပ္မႈ႕၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ႕ကို အႏ ၱရာယ္ၿပဳေနေသာ ယံုၾကည္မႈ႕မ်ား ၿဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘုရားရွင္ကလည္း ဤအတိတ္နိမိတ္မ်ားကို လက္မခံပဲ ေတာ္လွန္ေဟာၾကားခဲ့ေလသည္။
ဆရာေတာ္ ေရစႀကိဳအရွင္ဧသိက
ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ
***********************************************************************
အတိတ္နိမိတ္ဆိုေသာ စကားကို ၿမန္မာတို႕က ေရာေထြးေခၚဆိုေနၾက၏။ အတိတ္နိမိတ္ ေ၀ါ ဟာရတို႕ကို ၿမန္မာ အဘိဓာန္က်မ္းမ်ား၌ ဤသို႕ ဖြင့္ၿပထား၏။
အတိတ္ကို “ေနာင္လာမည့္ကာလတြင္ ၿဖစ္ပ်က္မည့္အေၾကာင္းကို သိေစႏိုင္ေသာ နိမိတ္၊ ေနာင္အခါတြင္ ၿဖစ္ပ်က္မည့္အၿခင္းအရာ၏ ေရွ႕ေၿပးၿဖစ္ရပ္ လကၡဏာ စသည္“ ဟုဖြင့္ၿပပါသည္။
နိမိတ္ကို “ေကာင္းမည္ဆိုးမည္၊ ၿဖစ္မည္၊ပ်က္မည္၊ စသည္တို႕ကို ႀကိဳတင္ သိေစႏိုင္ေသာ အမွတ္လကၡဏာ“ ဟုဖြင့္ၿပပါသည္။
ဤဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ေလ့လာပါက သေဘာသြားခ်င္း တူညီေနသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ အမွန္မူ အတိတ္ႏွင့္ နိမိတ္သည္ ၿခားနားမႈ႕ ရွိရပါမည္။ ၿခားနား၍သာ ခြဲၿခား အသံုးၿပဳခဲ့ၿခင္းၿဖစ္ပါမည္။ စာေရးသူ၏ သေဘာထားၿဖင့္ ေၿပာရလွ်င္ အတိတ္ဆိုသည္မွာ ယုတိၱမဲ့ အယူအဆၿဖစ္ပါသည္။ နိမိတ္မွာမူ ယုတိၱရွိ၊ ယုတိၱမဲ့ႏွစ္မ်ိဳးကို အေၿခခံေနပါသည္။
ရွင္းပါဦးမည္။ အိပ္မက္တိတၳံဳေခၚေသာ က်မ္းစာမ်ားကို ေတြ႕ဖူး၊ၾကားဖူး ၾကေပလိမ့္မည္။ ဤသို႕ၿမင္မက္လွ်င္ ဤသို႕ၿဖစ္မည္ စသည္ၿဖင့္ ေဟာစာတမ္း အမ်ိဳးမ်ိးၿပဳလုပ္ထားသည္။ အိပ္မက္သည္ လူတိုင္းလိုလိုၿမင္မက္ေနၾကသည္။ အိပ္မက္ေကာင္းလည္းမက္သည္။ အိပ္မက္ဆိုးလည္းမက္သည္။ အိပ္မက္ေကာင္းလွ်င္ အတိတ္ေကာင္းသည္။ အိပ္မက္မေကာင္းလွ်င္ အတိတ္မေကာင္း၊ အတိတ္ေကာင္း မေကာင္းကိုၾကည့္၍ အက်ိဳးေပးေကာင္းမေကာင္းကို ေဟာဆိုၾကသည္။ ဤသို႕ေသာ အတိတ္ေဟာမ်ားမွာ ယုတၱိမဲ့ ေဟာဆိုခ်က္မ်ားသာၿဖစ္သည္။ အိပ္မက္၏ အက်ိဳးကို ေဟာၿပ၍လည္း မွန္ကန္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေခ်။
ၿမန္မာရာဇ၀င္က်မ္းမ်ားတြင္ အိပ္မက္ အက်ိဳးေပး ဇာတ္လမ္းမ်ားကို ေတြ႕ရွိေနရ၏။ ဤသည္မွာ ေရွးေခတ္ယံုၾကည္မႈ႕ အရ အစြဲအလမ္းကို အေၿခခံေသာ မွတ္တမ္းမ်ားသာ ၿဖစ္ပါလိမ့္မည္။ ဤတြင္ ေကာသလအိပ္မက္ ၁၆-ခ်က္ကို ကိုးကား၍ အၿငင္းမပြားေစလိုပါ။ ဗုဒၶဘုရားရွင္သည္ လူတို႕၏ သဘာ၀ ၿဖစ္စဥ္ကို ေကာသလအိပ္မက္ အၿမင္ႏွင့္ ယွဥ္စပ္၍ ေဟာၾကားထားခဲ့ၿခင္း ၿဖစ္ေလသည္။
ၿမန္မာရာဇ၀င္ကို ဖတ္လွ်င္ ၿမန္မာမင္းမ်ား ကံကုန္တိုင္း အတိတ္မ်ားကို ၿပန္ေၿပာင္းေလ့လာ၍ ေရးသြင္းခဲ့ၿခင္း ၿဖစ္ႏိုင္ေလသည္။ အခ်ိဳ႕မွာလည္း ရာဇ၀င္ ဆရာတို႕၏ ဖန္တီးမႈ႕မ်ား ၿဖစ္ႏိုင္ေပသည္။
အေနာ္ရထာမင္း အနိစၥေရာက္လိုေသာ္ နန္းေတာ္ဥကင္၌ ပ်ားစြဲ၏ စသည္ၿဖင့္ ရာဇ ၀င္ဆရာတို႕က ဆို၏။ ပ်ားစြဲေသာ အေသးအဖြဲကစၥကေလးကို မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ေသာ ရာဇ၀င္ဆရာတို႕သည္ အလြန္အေရးႀကီးေသာ အေနာ္ရထာမင္း၏ အေလာင္း ဘယ္ေရာက္ သြားသည္ဟု ရာဇ ၀င္ ဆရာတို႕ တိက်စြာ မေရးတတ္ခဲ့ေခ်။
နိမိတ္မွာမူ ယုတိၱရွိ၍ မွန္သည္လည္းရွိ၏။ ယုတိၱမဲ့ေသာ နိမိတ္လည္း ရွိသည္။ ဘုရားအေလာင္းသည္ သူအို၊ သူနာ၊ သူေသ၊ ရဟန္းဟူေသာ နိမိတ္ ၄-ပါးကို ၿမင္ခဲ့သည္။ ဤနိမိတ္မ်ားေၾကာင့္ သံေ၀ဂရ၍ ေတာထြက္ခဲ့သည္။ ဘုရားၿဖစ္ခဲ့သည္။ ဤနိမိတ္သည္ ယုတိၱရွိ“။ အက်ိဳးဆက္ အမွန္ကို ေပၚေပါက္ေစ၏။ ယခုႏွစ္မိုးေကာင္း၍ သီးႏွံမ်ားရၾကသည္။ မိုးရြာၿခင္းသည္ သီးႏွံထြက္မည့္ နိမိတ္ေကာင္းၿဖစ္သည္။ ကေလးတစ္ေယာက္သည္ ဥာဏ္ေကာင္း၏၊ ၀ိရိယေကာင္း၏။ ထိုကေလးသည္ စာေတာ္လိမ့္မည္ဟု နိမိတ္ဖတ္ၿခင္းသည္ ယုတိၱရွိသည္။ မွန္ကန္ႏိုင္သည္။ သဘာ၀က်ေသာ နိမိတ္လကၡဏာမ်ား ၿဖစ္ေပသည္။
ထို႕ၿပင္သဘာ၀မက်။ ယုတိၱမရွိေသာ နိမိတ္ေဟာမ်ားလည္း မ်ားစြာရွိသည္။ ပံုစံအားၿဖင့္ ငလ်င္လႈပ္နိမိတ္ ေဟာမ်ိဳးၿဖစ္သည္။ တနဂၤေႏြေန႕ ငလ်င္လႈပ္လွ်င္ ဘာၿဖစ္မည္ စသည္ၿဖင့္ ေဟာကိန္းလကၤာ ကဗ်ာအတိုအစမ်ားကို ၿပဳလုပ္ထားၾက၏။ ဤေဟာကိန္းမ်ားမွာ တစ္ခါတစ္ရံမွ ငလ်င္လႈပ္ေသာ ႏိုင္ငံသားတို႕ ၿပဳလုပ္ထားသည့့္ ေဟာကိန္းမ်ားၿဖစ္သည္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကဲ့သို႕ အၿမဲတမ္း ငလ်င္လႈပ္ေနေသာ ႏိုင္ငံအတြက္မူ ဘာမွ်အသံုးမ၀င္ေတာ့ေခ်။
အတိတ္နိမိတ္ေဟာ စာတမ္းမ်ားတြင္ တိမ္နိမိတ္၊ ၾကယ္တံခြန္နိမိတ္၊ ငွက္ၿမည္သံနိမိတ္၊ ၾကြက္ခဲနိမိတ္၊ ေတာင္ပို႕ေပါက္နိမိတ္၊ ပ်ားစြဲနိမိတ္၊ ငွက္နားနိမိတ္၊ ေနအိမ္ဖြဲ႕နိမိတ္၊ လအိမ္ဖြဲ႕နိမိတ္ စသည္ၿဖင့္ အမ်ားအၿပား ရွိေပသည္။
ဤအတိတ္စြဲ နိမိတ္စြဲ အယူအဆမ်ားသည္လည္း လူသားတို႕၏ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လြတ္လပ္မႈ႕၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ႕ကို အႏ ၱရာယ္ၿပဳေနေသာ ယံုၾကည္မႈ႕မ်ား ၿဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘုရားရွင္ကလည္း ဤအတိတ္နိမိတ္မ်ားကို လက္မခံပဲ ေတာ္လွန္ေဟာၾကားခဲ့ေလသည္။
ဆရာေတာ္ ေရစႀကိဳအရွင္ဧသိက
ေထရ၀ါဒဗုဒၶဘာသာ
0 comments:
Post a Comment